อะไรทำให้แรงดันไฟจากเครื่องปั่นไฟไม่นิ่ง และมีวิธีตรวจเช็คอย่างไร

แรงดันไฟจากเครื่องปั่นไฟถือเป็นหัวใจสำคัญของระบบไฟฟ้าที่จ่ายไปยังอุปกรณ์ต่าง ๆ หากแรงดันไม่นิ่ง ไม่เสถียร หรือขึ้น–ลงผิดปกติ จะส่งผลให้เครื่องใช้ไฟฟ้าทำงานผิดเพี้ยน เสียหาย หรืออาจเกิดความร้อนสะสมจนเป็นอันตรายได้ ดังนั้นการเข้าใจสาเหตุและการตรวจสอบที่ถูกต้องจึงเป็นเรื่องจำเป็นอย่างยิ่ง

 สาเหตุที่ทำให้แรงดันไฟไม่นิ่ง
1. ระบบควบคุมแรงดัน (AVR) เสื่อมสภาพหรือทำงานผิดปกติ

-AVR เป็นอุปกรณ์ควบคุมแรงดันในเครื่องปั่นไฟ หากมีการเสื่อมสภาพ หลุดค่า หรือเสีย จะทำให้แรงดันขึ้น–ลงไม่นิ่งอย่างชัดเจน โดยเฉพาะเครื่องปั่นไฟที่ใช้งานมานานหลายปี

2. ความเร็วรอบเครื่องยนต์ไม่นิ่ง (Engine RPM)

-หากเครื่องยนต์เดินไม่นิ่ง เดินสะดุด มีแรงตก หรือมีปัญหาคาร์บูเรเตอร์ จะทำให้รอบเครื่องไม่คงที่ และส่งผลให้แรงดันไฟแกว่งตามไปด้วย

3. โหลดไฟฟ้าที่ต่อใช้งานมากเกินไป (Overload)

-เมื่อโหลดมากเกินพิกัด

-แรงดันจะตกทันที

-เครื่องจะสั่นมากขึ้น

-รอบเครื่องจะตก
-มักเกิดเมื่อเปิดเครื่องใช้ไฟฟ้าพร้อมกันหลายชิ้น โดยเฉพาะอุปกรณ์กินกระแสสูง เช่น ปั๊มน้ำ แอร์ เครื่องเชื่อม

4. คอนเดนเซอร์ (Capacitor) เสื่อมหรือค่าไม่ตรง

-ในเครื่องปั่นไฟบางรุ่นที่ไม่มี AVR จะใช้คอนเดนเซอร์ช่วยสร้างแรงดัน หากคอนเดนเซอร์เสื่อม จะทำให้แรงดันตกหรือไม่นิ่งทันที

5. ความสกปรกในคาร์บูเรเตอร์หรือกรองอากาศอุดตัน

-หากเครื่องยนต์ดูดอากาศได้น้อย หรือคาร์บูเรเตอร์มีคราบสกปรก

-รอบตก

-เดินไม่เรียบ

-ส่งผลให้ไฟไม่นิ่งตามไปด้วย

6. น้ำมันเชื้อเพลิงคุณภาพต่ำหรือเก่าเก็บนาน

-น้ำมันเสียหรือมีน้ำปน ทำให้เครื่องยนต์จุดระเบิดไม่ดี รอบไม่นิ่ง และเกิดอาการไฟแกว่ง

7. ขดลวดสเตเตอร์หรือตัวเรกูเลเตอร์เสีย

-ถ้าขดลวดมีการอุ่นเกิน ไหม้บางส่วน หรือมีความชื้น จะทำให้แรงดันผิดปกติทันที

 วิธีตรวจเช็กแรงดันไฟว่าไม่นิ่งหรือไม่
1. ใช้มัลติมิเตอร์ (Multimeter) วัดแรงดันขณะใช้งาน

-ตั้งค่าที่ AC Voltage

-เสียบปลายวัดเข้าปลั๊กของเครื่องปั่นไฟ

-เปิดโหลดเบา–หนักทีละขั้น
-ถ้าแรงดันแกว่งเกิน ±10% (เช่น ต่ำกว่า 200V หรือเกิน 240V สำหรับระบบ 220V) แสดงว่าไม่นิ่ง

2. สังเกตเสียงเครื่องยนต์

-แรงดันไฟไม่คงที่มักมาพร้อมอาการ

-เสียงเครื่องสั่น

-รอบขึ้น–ลง

-ออกเสียงวูบวาบ
-บ่งบอกว่ารอบเครื่องตกหรือ AVR ทำงานผิดปกติ

3. สังเกตอาการไฟของอุปกรณ์ไฟฟ้า

-ไฟหลอด LED กระพริบ

-พัดลมหมุนความเร็วเปลี่ยนบ่อย

-มอเตอร์ทำงานสะดุด
-เป็นสัญญาณว่าแรงดันไม่นิ่ง

4. ตรวจเช็กที่ตัว AVR หรือคอนเดนเซอร์

-ดูว่ามีรอยไหม้หรือฟองบวม

-วัดค่าด้วยมิเตอร์ว่าซีหมดหรือไม่
-หากค่าผิดไปเพียงเล็กน้อยก็ทำให้แรงดันไม่นิ่งได้ทันที

5. ทดสอบโดยไม่ต่อโหลด (No Load Test)

-ถ้าวัดแรงดันตอนยังไม่ได้ต่อใช้งานแล้วแรงดันยังไม่นิ่ง แปลว่าปัญหาอยู่ที่ตัวเครื่อง ไม่ใช่โหลดไฟฟ้า

 สรุป

-แรงดันไฟไม่นิ่งมักเกิดจาก

-AVR เสีย

-รอบเครื่องไม่นิ่ง

-โหลดไฟฟ้าเกินกำลัง

-คอนเดนเซอร์เสื่อม

-เครื่องยนต์สกปรกหรือบำรุงรักษาไม่ดี

-การตรวจเช็กทำได้ง่ายโดยใช้มิเตอร์ สังเกตเสียงเครื่อง และเปรียบเทียบพฤติกรรมอุปกรณ์ไฟฟ้าขณะใช้งาน หากพบว่าแรงดันผิดปกติควรรีบแก้ไขเพื่อป้องกันความเสียหายของเครื่องใช้ไฟฟ้าในบ้าน